Nederlandse wagenpark blijft groeien
Sinds 2000 zijn er 32% meer auto’s op de weg gekomen. Gemiddeld genomen zijn deze 17% zwaarder geworden. De gewichtstoename komt deels door EU-eisen ten aanzien van veiligheid en deels door meer zware auto’s op de weg. Gekeken vanuit ambities van een circulaire economie met beperken grondstofgebruik betekent deze groei in gewicht juist 1,5 keer meer volume aan grondstoffen en materialen. Deze trend ombuigen vraagt in eerste instantie meer openbaar vervoer. Ook stimuleren van kleinere en lichte voertuigen draagt bij.
Impuls voor meer elektrisch auto’s op de markt
Van de helft van alle nieuwe auto’s in 2018 gekocht, ligt de prijs onder de 20 – 22,5 duizend euro (op basis van de ‘vanaf-prijs’, dus exclusief meerkosten voor extra functies). Voor de ambitie om de markt voor personenauto’s te elektrificeren is het een uitdaging om aanbod te bieden in dit segment. Het aanbod aan elektrische auto’s op de markt sluit niet aan bij de auto’s die de meeste mensen kopen.
Het concept-klimaatakkoord biedt een subsidie voor particuliere aanschaf voor modellen tot 60 duizend euro, ter hoogte van 6 duizend euro. Vanaf een prijs van 40 duizend neemt de subsidie lineair af. De huidige voorkeur in de markt voor aanschaf van relatief goedkopere modellen geeft aanleiding om elektrische modellen juist in dit prijssegment meer te ondersteunen. Meer elektrische auto’s op de weg ondersteunt de uitrol van noodzakelijke laadinfrastructuur. Bovendien drijft de tweedehands markt op de goedkopere modellen[1].
Het is daarom het overwegen waard om bij het bepalen van een subsidiesysteem voor de grootschalige introductie van volledig elektrische voertuigen juist prioriteit te geven aan elektrische voertuigen in de goedkopere segmenten. Daarmee worden fabrikanten gestimuleerd aan te bieden wat kopers bereid zijn aan te schaffen. In plaats van de huidige situatie waarin marktpartijen kopers verleiden tot aanschaf van de elektrische modellen die de fabrikant de markt levert. Zo’n systeem zorgt voor een verdere impuls aan de verkoop van volledige elektrische voertuigen. Ook zal het ertoe leiden dat er weer focus komt te liggen op de inzet van kleinere en lichtere auto’s.
[update 24/1/19: in een interview in de Duitse krant ‘Die Welt’ waarschuwt Dhr. Pötsch van VW voor sterk stijgende autokosten, vooral voor elektrische auto’s in het kleinere voertuigen-segment: «Das heutige Preisniveau ist nicht zu halten, wenn diese Autos mit Elektromotoren ausgestattet werden».]
Analyse verkochte nieuwe personenauto’s in 2018 in Nederland
In 2018 gingen in Nederland ca 445 duizend nieuwe personenauto’s over de toonbank[2]. Ten opzichte van 2017 werden er ca 29 duizend personenauto’s méér verkocht. De verkoop van volledig elektrische auto’s zit sterk in de lift. In 2018 werden met 24 duizend nieuwe voertuigen bijna tweemaal zoveel volledig elektrische personenauto’s verkocht als in 2017.[3]
Hoe ziet het verkoopprofiel van ‘de Nederlandse nieuwe auto’ eruit? Welk modellen worden het meest gekocht? Met de verwachting dat deze voertuigen een levensduur van twintig jaar hebben rijden deze voertuigen de komende jaren in Nederland, of elders in Europa. Van de 445 duizend nieuwe voertuigen zijn er 421 duizend níet elektrisch (of deels). Onderstaande analyse brengt in kaart welke modellen zijn gekocht.
Hoewel uit informatie van de CBS-website valt op te maken dat bij nieuwkoop vooral voertuigen met een benzinemotor de bovenhand voeren, verkoop van voertuigen met dieselmotoren afneemt en er ook voertuigen met gasmotoren worden aangeschaft is geen gedetailleerde informatie hierover voorhanden. De site van Autoweek geeft verkoopvolumes weer per model. Voor modellen die alleen elektrisch zijn, zoals de Nissan Leaf, is dan wel duidelijk hoeveel er verkocht zijn. Bij modellen, zoals de Volkswagen Golf, waarvan zowel elektrische versies als versies met een verbrandingsmotor worden verkocht is het aandeel elektrisch niet zonder meer op te maken. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO rapporteert wel over de meest verkochte elektrische voertuigen en in sommige gevallen is met die informatie toch een uitsplitsing gemaakt.
In de analyse is gekeken naar:
- de verkoopaantallen van verschillende modellen. In de beschouwing zijn alle auto’s meegenomen waarvan 100 of meer voertuigen in 2019 zijn verkocht. Interessant is dat bijvoorbeeld van de Audi E-tron, die voorjaar 2019 beschikbaar komt er in 2018 toch al 163 zijn verkocht.[4] Dat zal waarschijnlijk te maken hebben met de versobering van de bijtellingsregels in 2019 voor voertuigen boven de 50 duizend euro.
- Van alle modellen in deze analyse is uit de Carbase van Autoweek de vanaf-prijs voor de momenteel beschikbare modellen opgezocht. Daarbij is zo veel mogelijk uitgegaan van een 5-deurs model. Vanzelfsprekend geeft deze benadering een onderschatting van de werkelijke prijzen.
In onderstaande figuur staat de modellen weergegeven ten opzichte van het verkoopvolume.
Het meest verkochte model (VW Polo) reed bijna 15 duizend maal de showroom uit met een vanaf-prijs van iets boven 15 duizend euro. Uit de grafiek valt op te maken dat er zes modellen zijn waarvan 10 duizend of meer exemplaren zijn verkocht, allemaal met een vanaf-prijs tussen 10 en 16 duizend euro.
De modellen-puntenzwerm in de figuur vertoont een te verwachten beeld: De grote verkoopaantallen passen bij modellen met lage prijzen, en er zijn altijd kopers te vinden voor de modellen in de bovenkant van de markt. Opvallend zijn de drie modellen tussen de 80 en 90 duizend vanaf-prijs, met meer verkopen dan met een standaardverkoop-profiel te verwachten is: ze zitten tussen de ca. 3 duizend en bijna 6 duizend verkoop-aantallen. Het betreft in alle drie de gevallen een vol-elektrische model, zoals de volgende figuur laat zien. In deze figuur zijn alle vol-elektrische modellen in oranje weergegeven en met naam genoemd. Ook de top 6 verkopende modellen (allen met verbrandingsmotor) staan vermeld.
In de ranglijst van verkoopaantallen staat de Tesla Model S op de 22eplaats als eerste vol-elektrische auto, met 5.622 verkochte exemplaren. De 21 modellen die boven Tesla’s Model S staan qua verkoopaantallen komen gezamenlijk uit op 171 duizend exemplaren.
Behalve de vier duurdere elektrische modellen (Tesla Model S, Tesla Model X, Jaguar I-Pace, en Audi E-tron, die elk een vanaf-prijs van tussen 80 en 90 duizend euro hebben, zitten de andere vol-elektrische modellen wel meer opgenomen in de modellen-puntwolk – een teken dat ze meer vergelijkbaar zijn (geworden) met gelijksoortige model-alternatieven. Hun vanaf-prijs varieert tussen de 30 en 40 duizend euro. In dit licht gezien is het goed dat in het concept-klimaatakkoord[5]er vooral op wordt ingezet om modellen onder de 40 duizend (en vanaf 40 duizend tot 60 duizend in afnemende mate) met een aankoopsubsidie te promoten. Gezien de kopersvoorkeuren voor relatief goedkopere modellen, zou er gekeken moeten worden hoe juist voor dit segment meer aanbod van elektrische modellen kan komen.
Dit wordt nog duidelijker als we de in 2018 gekochte modellen achter elkaar zetten, gerangschikt op basis van hun vanaf-prijs. In de volgende figuur is dit weergegeven. Hierbij zijn de topverkopende en elektrische modellen die in de vorige figuur welden vermeld ook weer opgenomen, met indicatie van hun verkoopvolumes.
Uit deze verkoop-rij valt duidelijk op te maken dat in Nederland het meest nieuwe personenauto’s worden gekocht met een vanaf-prijs onder 20-22,5 duizend euro. De mediaan-auto (de middelste auto in de rij van 445 duizend) is een auto met een vanaf-prijs van 21,5 duizend euro. Het zou het overwegen waard zijn om bij het bepalen van een subsidiesysteem voor de grootschalige introductie van vol elektrische voertuigen dat fabrikanten beloond worden om elektrische voertuigen aan te beiden in het goedkopere segment, en hen te belonen die onder de mediaan-norm weten te duiken. Dat zou een impuls kunnen geven aan de verkoopcijfers. Daarmee worden fabrikanten gestimuleerd aan te bieden wat kopers bereid zijn aan te schaffen, in plaats van kopers verleiden tot aanschaf over te gaan van wat de fabrikant ons voorzet. Het zal er ook toe leiden dat er weer focus komt te liggen op de inzet van kleinere en lichtere voertuigen.
Een laatste observatie betreft de klimaatopdracht. In het klimaatakkoord wordt ernaar gestreefd om de CO2-uitstoot in de transportsector terug te brengen tot maximaal 25 miljoen ton CO2 in 2030.[6] Om de doelen van Parijs te halen en de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2 graden Celsius, en liefst 1,5 graad, is er nog maar een beperkte hoeveelheid broeikasgassen die de wereld, en dus ook Nederland, mag uitstoten. Het is daarom zaak om alle opties die nú al tot verlaging van uitstoot leiden in te zetten. Vanzelfsprekend vraagt dat in eerste instantie van stimuleren van vervoer via OV en met niet-gemotoriseerde middelen en verdere optimalisatie van bijvoorbeeld goederenvervoer met voorkeur voor zo laag mogelijke CO2-inbtensiteit per vervoerde ton. Maar terugkomend op de personenvoertuigen: 95% van de in 2018 verkochte voertuigen zijn op basis van een verbrandingsmotor. En ook de komende jaren zal het merendeel nog verbrandingsmotor-gebaseerd zijn.[7] Het is daarom van groot belang om voor al deze voertuigen het aandeel hernieuwbare brandstoffen zo snel mogelijk te vergroten om in te zetten, om het gebruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk te vermijden en daarmee wat CO2-druk van de ketel te halen.
Andere analyses over verkoop personenauto’s
de analyse over 2020 is hier te lezen.
De analyse over 2019 is hier te lezen.
Eindnoten
[1] https://autorai.nl/deze-gebruikte-autos-werden-in-2018-massaal-gekocht/
[2] Op site van RAI Vereniging wordt melding gemaakt van 443.812 verkochte personenauto’s (http://bit.ly/2C6SxZ0). De site van Autoweek meldt 447.367 (http://bit.ly/2Fh3xGl). In dit artikel is het afgerond op ca. 445 duizend.
[3] Zie nieuwsbericht website Nederland Elektrisch: http://bit.ly/2sen9Dt.
[5] Zie http://bit.ly/2SiWhxA.
[6] Op Tank-to-wheel basis, dat wil zeggen, de CO2-uitstoot ín de transportsector. CO2-uitstoot voor de productie van de voertuigen of de energiedragers blijft bij de Tank-to-Wheel benadering buiten beschouwing. Zie voor cijfers http://bit.ly/2SiWhxA.
[7] In 2030 wil de Nederlandse overheid dat bij nieuwverkoop alleen nog maar elektrische modellen kan worden gekozen.